ฉุยฉายวันทอง
“รำฉุยฉายวันทอง” เป็นการแสดงที่นำมาจากบทละครพันทาง เรื่องขุนช้างขุนแผน ตอนวันทองห้ามทัพ เรื่องราวมีดังนี้ ขุนแผนแค้นใจที่พระไวยหลงเสน่ห์นางสร้อยฟ้า จึงให้พลายชุมพลลูกชายอันเกิดจากนางแก้วกิริยา ปลอมเป็นมอญยกทัพมาตีกรุงศรีอยุธยา
ขุนแผนจะได้ออกไปรบแล้วแกล้งแพ้ เพื่อให้พลายชุมพลจับได้
พระพันวษาจึงมีรับสั่งให้พระไวยยกกองทัพไปต่อสู้เพื่อเอาตัวขุนแผนคืนมา
นางวันทองซึ่งตายไปเป็นเปรตสงสารลูกจะต้องไปตาย จึงแปลงกายเป็นหญิงสาวมาห้ามทัพไว้
และเตือนให้ระวังตัว การรำจึงเป็นการรำของฝ่ายหญิงในท่วงทีบทเชิญชวน
แม้จะเป็นเปรตแต่ก่อนตายนั้น นางพิมพิลาไลยหรือนางวันทองนั้นก็เป็นหญิงสาวงดงาม โดยมีบทร้องดังนี้
ฉุยฉายเอย เสร็จจำแลงแปลงกาย
เยื้องกราย มาในป่า
โอ้พระไวยสายใจ อีกสักเมื่อใดจึงจะมา
แลลอดสอดหา เดินไปคอยท่า ทางโน้น
แม่ศรีเอย แม่ศรีสาวหงส์
เยื้องย่างมากลางดง เหมือนหนึ่งหงส์เหมราช
ผิวเจ้างามเมื่อยามพิศ งามจริตเมื่อยามผาด
อ่อนระทวยนวยนาด ลีลาศมาเอย
เยื้องกราย มาในป่า
โอ้พระไวยสายใจ อีกสักเมื่อใดจึงจะมา
แลลอดสอดหา เดินไปคอยท่า ทางโน้น
แม่ศรีเอย แม่ศรีสาวหงส์
เยื้องย่างมากลางดง เหมือนหนึ่งหงส์เหมราช
ผิวเจ้างามเมื่อยามพิศ งามจริตเมื่อยามผาด
อ่อนระทวยนวยนาด ลีลาศมาเอย
ตัวอย่าง
ขอบคุณที่มา
